Recykling oraz odzysk odpadów i opakowań

Obowiązujące akty prawne

Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. O gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. 2021 poz. 2151 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. O obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. 2020 poz. 2361 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 14 grudnia 2013 r. O odpadach (Dz. U. 2022 poz. 1726 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2021 poz. 1747 z późn. zm.)

Pliki do pobrania

Rejestr BDO

KTO PODLEGA OBOWIĄZKOWI REJESTRACJI W SYSTEMIE BDO?

Obowiązek rejestracji do systemu BDO mają wszystkie podmioty wymienione w art. 50 ust. 1 oraz art. 51 ust. 1 ustawy o odpadach. Podmioty wymienione w art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r., uzyskują wpis do BDO poprzez złożenie wniosku. Wniosek należy złożyć przy użyciu rejestrowego formularza elektronicznego za pośrednictwem strony internetowej: bdo.mos.gov.pl. O tym czy przedsiębiorca powinien złożyć wniosek decyduje obszar oraz zakres działalności. Szczegółowe informacje o działalnościach wymagających złożenia wniosku o wpis wymienione zostały w ustawie.

W art. 51 ust. 1 ustawy o odpadach zostały wymienione przypadki, w których podmioty wpisane będą do rejestru BDO z urzędu przez marszałka województwa, właściwego ze względu na miejsce wykonywania działalności danego podmiotu, np:

Uzyskanie pozwolenia zintegrowanego,
Uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów,
Uzyskanie zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów,
Uzyskanie decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
Uzyskanie koncesji na podziemne składowanie odpadów.

KIEDY I JAKIE WNIOSKI SKŁADA SIĘ W BDO?

Wniosek rejestrowy

Przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć wniosek o wpis do rejestru BDO przed rozpoczęciem działalności, która wymaga uzyskania wpisu na wniosek podmiotu.

Wniosek aktualizacyjny

Wniosek aktualizacyjny należy złożyć w przypadku aktualizacji informacji dotyczących danych podmiotu lub wprowadzenia zmian w zakresie prowadzenia działalności w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana wymagająca aktualizacji.

Wniosek o wykreślenie z rejestru BDO

W przypadku trwałego zaprzestania wykonywania działalności wymagającej wpisu do rejestru BDO, należy złożyć wniosek o wykreślenie w terminie 14 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania tej działalności.

Do wniosku o wykreślenie z rejestru należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 10zł, wymaganej na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2019 poz. 1000 z późn. zm.). Opłatę skarbową należy uiścić na nr konta Urzędu Miasta.

JAK ZŁOŻYĆ WNIOSEK?

Przedsiębiorca zobowiązany jest składać wnioski za pośrednictwem indywidualnego konta w BDO po zalogowaniu się na stronie internetowej: bdo.mos.gov.pl.

JAKIE OPŁATY PONOSI PRZEDSIĘBIORCA?

Przedsiębiorca ponosi jednorazową opłatę rejestrową oraz opłaty roczne.

Opłatę roczną uiszczają podmioty wymienione w art. 57 ust. 1 ustawy o odpadach, tj: wprowadzający na rynek polski sprzęt i autoryzowani przedstawiciele, baterie, akumulatory, pojazdy, produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe oraz producentów, importerów i wewnątrzwspólnotowych nabywców opakowań - w terminie do końca lutego każdego roku za dany rok.

Kwota: 100 zł dla mikroprzedsiębiorców lub 300 zł dla pozostałych podmiotów
Adresat: Urząd Marszałkowski - opłaty uiszcza się na konto urzędu marszałkowskiego właściwego dla siedziby firmy lub miejsca zamieszkania.

Opłaty rocznej nie uiszcza się w roku, w którym została uiszczona opłata rejestrowa (art. 57 ust. 4 ww. ustawy).

NA KTÓRYCH DOKUMENTACH NALEŻY UMIESZCZAĆ NUMER REJESTROWY?

Numer rejestrowy należy umieszczać na dokumentach związanych z działalnością przedsiębiorstwa tj.:

faktury VAT,
paragony fiskalne,
umowy kupna-sprzedaży,
sprawozdania,
karty przekazania odpadów (KPO),
karty ewidencji odpadów (KEO).

Rozporządzenia

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 19 grudnia 2021 r. w sprawie rocznych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych w poszczególnych latach do 2030 r. (Dz.U. 2021 poz. 2375)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2013 r. w sprawie przykładowego wykazu wyrobów, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie (Dz.U. 2013 poz. 1274)
Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2020 poz. 10)
Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla poszczególnych produktów (Dz.U. 2019 poz. 2485)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2014 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z preparatów smarowych, dodatków i środków zapobiegających zamarzaniu (Dz.U. 2014 poz. 1598)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 grudnia 2018 r. w sprawie minimalnych rocznych poziomów odzysku i recyklingu dla opakowań wielomateriałowych oraz dla opakowań po środkach niebezpiecznych, w poszczególnych latach, poniżej których nie mogą zostać określone poziomy w porozumieniu zawieranym z marszałkiem województwa (Dz.U. 2018 poz. 2310)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 grudnia 2018 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych (Dz.U. 2018 poz. 2306)

Słowniczek pojęć

Eksport produktów w opakowaniach

Rozumie się przez to wywóz produktów w opakowaniach z terytorium kraju na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej.

EMAS (ang. Eco Management and Audit Scheme)

Jest unijnym instrumentem wprowadzonym w życie rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady, mającym na celu:

zachęcenie różnych organizacji (przedsiębiorstw, zakładów, instytucji) do ciągłego doskonalenia efektów działalności środowiskowej koncentrującego się na identyfikowaniu obszarów, dla których należy opracować, poprawić i podnieść skuteczność systemu zarządzania środowiskowego,
systematyczne poszukiwanie możliwości praktycznego ograniczenia oddziaływania na środowisko i przyjmowaniu nowych celów w zakresie ochrony środowiska,
systematyczne identyfikowanie i eliminowanie niezgodności z wewnętrznymi i zewnętrznymi wymaganiami,
systematyczne identyfikowanie aspektów środowiskowych wymagających nadzoru lub poprawy, szkoleniu personelu, w celu zwiększenia efektywności podejmowanych działań środowiskowych, porównywaniu się z innymi firmami czy instytucjami działającymi w tej samej branży.

Import produktów w opakowaniach

Rozumie się przez to przywóz produktów w opakowaniach na terytorium kraju z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej w celu wprowadzenia do obrotu.

ISO 14001

Międzynarodowy standard zarządzania środowiskowego - zawiera wymagania, których wdrożenie w ramach realizowanych działań operacyjnych (procesów) organizacji, minimalizuje negatywny wpływ na środowisko (woda, powietrze, otoczenie). Ponadto wspomaga identyfikację i wdrożenie wymagań prawnych oraz inicjuje mechanizmy zarządzania środowiskowego.
ISO 14001 jest pochodną standardu ISO 9001 (zarządzania jakością). Norma pozwala zbudować System Zarządzania Środowiskowego, a procesy analizowane są pod kątem ich wpływu na środowisko naturalne w oparciu o tzw. podejście procesowe.

Katalog odpadów

Wykaz służący do właściwej kodyfikacji odpadów na potrzeby ich ilościowej i jakościowej ewidencji. W celu właściwej klasyfikacji odpadu, należy zaliczyć dany odpad do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzaju odpadów.
Kody odpadów określające poszczególne grupy materiałowe odpadów opakowaniowych, podlegających obowiązkowi recyklingu i odzysku, to:
15 01 01 – opakowania z papieru i tektury
15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych
15 01 03 – opakowania z drewna
15 01 04 – opakowania z metali, z czego:
- 15 01 04 st. - opakowania ze stali
- 15 01 04 al. – opakowania z aluminium
15 01 05 – opakowania wielomateriałowe.

Materiał opakowaniowy

Rozumie się przez to wyrób, z którego wykonane jest opakowanie.

Odzysk

Rozumie się przez to jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji. Są to również sposoby zagospodarowania odpadów, których celem jest przygotowywane odpadów do spełnienia takiej funkcji.

Odpady

Rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.

Odpady opakowaniowe

Rozumie się przez to opakowania wycofane z użycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań.

Odpady poużytkowe

Rozumie się przez to odpady powstające z produktów szczególnie uciążliwych dla środowiska, które na mocy Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz opłacie produktowej objęte są systemem recyklingu i odzysku odpadów poużytkowych. Odpady zakwalifikowane do tej grupy to:

oleje smarowe,
opony.

Odpowiedzialność za zapewnienie wymaganego poziomu recyklingu i odzysku odpadów poużytkowych spoczywa na wprowadzającym na rynek produkty, z których one powstają.

Opakowanie

Wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji każdych produktów: surowców, półproduktów, towarów przetworzonych.

Opakowania jednostkowe

Produkt wykonany z dowolnego materiału służący do przekazywania innego produktu użytkownikowi w miejscu zakupu.

Opakowania po środkach niebezpiecznych

Odpad potencjalnie niebezpieczny, wyłączony spod przepisów ustawy z dnia 11 maja 2011 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, podlegający obowiązkowi kaucjonowania, zawierający pozostałości po środkach niebezpiecznych, rozumianych m. in. jako:

substancje chemiczne i ich mieszaniny zaklasyfikowane na podstawie przepisów o substancjach chemicznych i ich mieszaninach jako bardzo toksyczne, toksyczne, rakotwórcze kategorii 1 lub 2, mutagenne kategorii 1 lub 2, działające szkodliwie na rozrodczość kategorii 1 lub 2 lub niebezpieczne dla środowiska z przypisanym symbolem N,
środki ochrony roślin zaklasyfikowane jako bardzo toksyczne, toksyczne lub niebezpieczne dla środowiska wodnego z przypisanym symbolem N na podstawie przepisów o substancjach chemicznych i ich mieszaninach lub zaklasyfikowane w klasie toksyczności ostrej w kategorii 1, 2 lub 3 lub jako stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego ze względu na toksyczność ostrą w kategorii 1 lub ze względu na toksyczność przewlekłą w kategorii 1 i 2.

Opakowania transportowe

Opakowania służące do transportu produktów w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych w celu zapobiegania uszkodzeniom produktów, z wyłączeniem kontenerów do transportu drogowego, kolejowego, wodnego lub lotniczego.

Opakowania wielokrotnego użytku

Rozumie się przez to opakowanie posiadające właściwości fizyczne i charakterystykę pozwalające co najmniej na jego dwukrotne zastosowanie do tego samego celu, do którego zostało pierwotnie przeznaczone, z pomocą lub bez pomocy wyrobów pomocniczych dostępnych na rynku umożliwiających powtórne wykorzystanie opakowania. Opakowanie tego typu staje się odpadem opakowaniowym z chwilą, gdy przestaje być zdatne do wielokrotnego użytku.

Opakowania zbiorcze

Opakowanie zawierające wielokrotność opakowań jednostkowych produktów, niezależnie od tego, czy są one przekazywane użytkownikowi, czy też służą zaopatrywaniu punktów sprzedaży i które można zdjąć z produktu bez naruszania cech produktu.

Publiczna kampania edukacyjna

Rozumie się przez to każde działanie mające na celu podnoszenie stanu świadomości ekologicznej społeczeństwa, uwzględniające informowanie o prawidłowym postępowaniu z odpadami opakowaniowymi, możliwym wpływie odpadów opakowaniowych na środowisko i zdrowie ludzi, dostępnych systemach zwrotu, zbierania i odzysku, w tym recyklingu, odpadów opakowaniowych, w tym kampanie w środkach masowego przekazu, ulotki i broszury informacyjne, plakaty, konkursy, konferencje oraz imprezy o charakterze informacyjno-edukacyjnym.

Recykling

Rozumie się przez to odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym lub innych celach. Procesy recyklingu obejmują ponowne przetwarzanie materiału organicznego (recykling organiczny), natomiast nie obejmują odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały, które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk.
Recykling materiałowy (mechaniczny) jest szczególnym, i najbardziej wartościowym z punktu widzenia ochrony środowiska rodzajem recyklingu. W wyniku procesów technologicznych zaliczanych do recyklingu materiałowego, powstają produkty wykonane z tego samego rodzaju materiału, z którego powstał odpad przekazany do recyklingu, np. recykling materiału dla tworzyw sztucznych obejmuje wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego. Produkty otrzymywane metodą recyklingu materiałowego na ogół są wyższej jakości, a zatem są trwalsze niż te, otrzymywane innymi metodami recyklingu.

Selektywne zbieranie

Sposób zagospodarowania odpadów, który polega na wydzieleniu z całej puli odpadów poszczególnych strumieni odpadów, obejmujących jedynie odpady jednego rodzaju i o tych samych właściwościach chemicznych, w celu ułatwienia ich specyficznego przetwarzania. Podstawową formą selektywnego zbierania jest system dualny, gdzie rozdzielone zostają odpady „mokre”, tj. odpady organiczne i sanitarne, oraz „suche”, tj. niezanieczyszczony papier, tworzywa sztuczne, metale oraz szkło. Zarówno frakcja „sucha” jak i „mokra” dzieli się na strumień odpadów klasyfikowanych jako odpady niebezpieczne i jako odpady inne niż niebezpieczne. Zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych o różnych właściwościach. Natomiast w obrębie odpadów innych niż niebezpieczne preferuje się segregację materiałową.
Podstawowy system selektywnej zbiórki odpadów z gospodarstw domowych opiera się na zbiórce poszczególnych rodzajów odpadów od mieszkańców za pomocą specjalnie oznaczonych pojemników oraz miejsc zbiórki odpadów, głównie zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego oraz odpadów wielkogabarytowych.

Opakowanie wielomateriałowe

Rozumie się przez to opakowanie wykonane co najmniej z dwóch warstw różnych materiałów, które nie mogą być ręcznie oddzielone i które tworzą integralną całość, która składa się z pojemnika wewnętrznego i obudowy zewnętrznej oraz którą napełnia się, przechowuje, transportuje i opróżnia w takiej formie.

Opłata produktowa

Rozumie się przez to opłatę obliczaną i wpłacaną na konto właściwego urzędu za opakowania w przypadku m. in. wprowadzania na rynek krajowy produktów w opakowaniach. Wysokość opłaty produktowej nalicza się w skali roku oddzielnie dla recyklingu i odzysku opakowań, na podstawie rzeczywistej masy wprowadzonych opakowań, według obowiązujących wymaganych poziomów oraz stawek urzędowych; nie obciąża się opłatą produktową tych przedsiębiorców, którzy osiągnęli wymagany pozom recyklingu na wprowadzone na rynek opakowania, i wykazali ten fakt na sprawozdaniu przedkładanym we właściwym urzędzie.

Organizacja odzysku

Podmiot gospodarczy działający na mocy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej, uprawniony do przejmowania obowiązku recyklingu i odzysku opakowań od przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach.
Głównym celem Organizacji, jest zarządzanie lub prowadzenie przedsięwzięć związanych z odzyskiem w tym recyklingiem odpadów, a poprzez to osiąganie za przedsiębiorców, w imieniu których działa, wymaganych poziomów recyklingu i odzysku opakowań. Ważnym zadaniem Organizacji jest również edukacja ekologiczna. Do największych zalet współpracy z Organizacją z punktu widzenia przedsiębiorcy należy:

znaczne obniżenie kosztów, wynikające z różnicy pomiędzy opłatą produktową, a opłatą za rzeczywisty recykling i odzysk odpadów,
dopełnienie przez Organizację wszelkich obowiązków związanych z recyklingiem i odzyskiem opakowań przy minimalnym zaangażowaniu ze strony Przedsiębiorcy,
wsparcie w kwestiach prawnych związanych z ochroną środowiska,
pośredni udział w promocji postaw proekologicznych wśród społeczeństwa.

Pozwolenie na wytwarzanie odpadów

Jest pozwoleniem wydawanym przez właściwy urząd dla przedsiębiorcy, który w wyniku eksploatacji instalacji wytwarza:

powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych,
powyżej 5 000 ton odpadów innych niż niebezpiecznych.

Przedsiębiorca, nie może wykonywać działalności gospodarczej wymagającej uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, bez ważnej decyzji zezwalającej na wytwarzanie odpadów.

Prowadzący recykling lub odzysk odpadów opakowaniowych

Rozumie się przez to każdego, kto gospodaruje odpadami w sposób, który można zaliczyć do któregoś z procesu odzysku lub recyklingu, wymienionego w załączniku nr 1 do Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Prowadzący recykling i odzysk odpadów powinien uzyskać pozwolenie na przetwarzanie odpadów przed rozpoczęciem działalności, za wyjątkiem przypadków, kiedy pozwolenie na przetwarzanie odpadów nie jest wymagane.

Przejęcie obowiązku recyklingu i odzysku opakowań

Do przejęcia obowiązku recyklingu i odzysku opakowań uprawnione są Organizacje Odzysku Opakowań. Organizacje realizują obowiązki przedsiębiorców poprzez takie zarządzanie odpadami, które umożliwia wykazanie przed właściwym urzędem, fakt dokonania recyklingu i odzysku opakowań w ilościach odpowiadających wymaganym poziomom. Szczególną cechą realizacji obowiązków przez Organizacje, jest możliwość realizacji obowiązku poprzez poddawanie recyklingowi i odzyskowi innych opakowań niż tych wprowadzonych przez przedsiębiorców, przy zastrzeżeniu zgodności materiałowej i ilościowej. Takie rozwiązanie przynosi zamierzony przez ustawodawcę efekt – z puli wszystkich odpadów opakowaniowych występujących na terenie kraju, poddana zostaje recyklingowi i odzyskowi wymagana ilość odpadów przypadająca na danego przedsiębiorcę. Jest to sposób uzasadniony ekonomicznie i logistycznie – organizacja systemu zbierania i oddawania do recyklingu i odzysku konkretnie tych opakowań, które wprowadził dany przedsiębiorca, wymaga dużo większych nakładów materialnych i logistycznych. Przy tym w większości przypadków rozwiązanie takie nie jest po prostu możliwe do zrealizowania.

Baza wiedzy

Obowiązujące akty prawne

Pliki do pobrania

Rejestr BDO

Rozporządzenia

Słowniczek pojęć